ΕΝΑ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΟΛΥΒΙ ΓΡΑΦΕΙ ΙΣΤΟΡΙΑ...
Την Τρίτη, 11 Φεβρουαρίου 2025, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Λύκειο Παλουριώτισσας η εκδήλωση «Ένα πράσινο μολύβι γράφει ιστορία…». Την εκδήλωση οργάνωσαν οι Επιτροπές Σχολικού Μουσείου και Αρχείου Ιστορίας της Ελληνικής Κυπριακής Εκπαίδευσης σε συνεργασία με τις Σελίδες Ιστορικής Μνήμης και Αναπαράστασης (Σ.Ι.Μ.Α.).
Η εκδήλωση αφορούσε τα γεγονότα, που διαδραματίστηκαν στην Κύπρο τη δεκαετία 1963-1974 και τον άμεσο αντίκτυπό τους στο Λύκειο Παλουριώτισσας. Τόσο το 1963 όσο και το 1974 το σχολείο λόγω της ακριτικής του θέσης βρέθηκε στο επίκεντρο των γεγονότων. Οι τοίχοι του σημαδεύτηκαν από τα τουρκικά πυρά και οι αίθουσες διδασκαλίας μετατράπηκαν σε οχυρά και πολεμίστρες, για να διαφυλαχτεί η περιοχή από τις επεκτατικές βλέψεις των Τούρκων. Την ίδια στιγμή, όμως, οι καθηγητές και οι μαθήτριες παρέμειναν στο σχολείο τους και βοήθησαν τους στρατιώτες, που είχαν εγκατασταθεί στους χώρους του σχολείου, να το οχυρώσουν με κίνδυνο της ίδιας της ζωής τους. Παράλληλα, συνέχισαν τον δικό τους αγώνα για μόρφωση.
Η εκδήλωση είχε τίτλο «Ένα πράσινο μολύβι γράφει ιστορία…», γιατί πραγματικά ένα πράσινο μολύβι έγραψε και συνεχίζει να γράφει τη σύγχρονη ιστορία της ταλαίπωρης Κύπρου μας. Στις 30 Δεκεμβρίου 1963 ο τότε διοικητής των βρετανικών δυνάμεων στην Κύπρο στρατηγός Γιανγκ χάραξε τη γραμμή αντιπαράταξης μεταξύ των θέσεων των Ελλήνων και των Τούρκων, η οποία ονομάστηκε «Πράσινη Γραμμή», γιατί χαράχτηκε πάνω στον χάρτη της Λευκωσίας με πράσινο μολύβι. Αυτή η Πράσινη Γραμμή χωρίζει από το 1964 τη Λευκωσία σε δύο μέρη, καθιστώντας την τη μόνη διαιρεμένη πρωτεύουσα στην Ευρώπη σήμερα.
Η Πράσινη Γραμμή ή επίσημα «Παρεμβαλλόμενη γραμμή του Ο.Η.Ε. στην Κύπρο», που αρχικά εκτεινόταν στη Λευκωσία, επεκτάθηκε κατά πολύ μετά την εισβολή της Τουρκίας το1974. Σήμερα η γραμμή αυτή καταλαμβάνει το 3% της συνολικής έκτασης του νησιού, εκτείνεται σε μήκος 183 χλμ. και χωρίζει το νότιο από το βόρειο μέρος του νησιού, στο οποίο έχει δημιουργηθεί ένα μη αναγνωρισμένο ψευδοκράτος. Η Πράσινη Γραμμή συνεχίζεται να ελέγχεται από τα στελέχη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, οι οποίοι φροντίζουν για τη διατήρηση της ομαλότητας στην περιοχή.
Η εκδήλωση πέραν των συνδετικών κειμένων, που είχαν στόχο να κάνουν το ακροατήριο κοινωνό του ιστορικού γίγνεσθαι της περιόδου 1963-1974, είχε και τρεις εκλεκτούς ομιλητές. Αρχικά ο στρατηγός ε.α. κ. Χαράλαμπος Λόττας μοιράστηκε μαζί με το κοινό προσωπικές του εμπειρίες της δύσκολης περιόδου 1963-1964. Όπως ανέφερε και ο ίδιος δεδομένο χρέος των επιζώντων είναι να γνωρίζουν τον αγώνα και τις θυσίες των ηρώων της κυπριακής ιστορίας έχοντας τους ως φωτεινά παραδείγματα για τις δύσκολες και επικίνδυνες ώρες, που διάγει το νησί. Παράλληλα πρέπει να τους τιμούν, γιατί έσπευσαν εθελοντικά να υπερασπίσουν την Πατρίδα και τελικά θυσίασαν τη ζωή τους κατά την επιτέλεση του υπέρτατου χρέους.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο κ. Στυλιανός Σεβαστίδης, επιλοχίας ’74 στην περιοχή του σχολείου παρουσίασε τη δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε το σχολείο τόσο το 1963-64 όσο και το 1974. «Το σχολείο εβάλλετο με σφοδρά πυρά από τον τουρκικό θύλακα ΒΔ του σχολείου. [...] Το απίστευτο σθένος των φαντάρων που επάνδρωναν τα φυλάκια Φλάτρο και Αυγορίτη κατέστησαν αδύνατη την κατάληψη του Λυκείου από τις τουρκικές δυνάμεις.» Κλείνοντας ο τέως Διευθυντής του Λυκείου Παλουριώτισσας, κ.Γιάννης Γεωργίου, μίλησε εκ μέρους της μητέρας του κ. Ναυσικάς Γεωργίου. Παρουσίασε παραστατικά τον καθημερινό αγώνα των κατοίκων της περιοχής για επιβίωση στην επικίνδυνη, λόγω γειτνίασης με τα τουρκικά φυλάκια, περιοχής αλλά και τη βοήθεια που παρείχαν στους στρατιώτες μας με ένα ζεστό φαγητό και ρόφημα καθημερινά.
Ιδιαίτερη νότα έδωσε η συνέντευξη τριών φίλων, των Τασούλας Γεωργίου, Άντρης Καππαή και Βαρβάρας Μακρυγιάννη, που θα φοιτούσαν στη Β΄ τάξη του Παγκυπρίου Γυμνασίου Θηλέων Παλουριωτίσσης το 1974-75. Μέσα από τις αφηγήσεις τους παρουσίασαν το δράμα του κυπριακού λαού και τις τραγικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής του 1974. Πρόσφυγες, εκτοπισμένοι, αιχμάλωτοι, εγκλωβισμένοι, αγνοούμενοι, ξενιτεμός… νέες λέξεις στο λεξιλόγιό τους. Η γειτονιά τους μοιρασμένη σε ελεύθερη και τουρκοκρατούμενη, κλείσιμο του σχολείου τους και υποχρεωτικά απογευματινή φοίτηση σε γειτονικό σχολείο, βραδινή επιστροφή στο σπίτι τους με τους κινδύνους που είχε η περιοχή τους, επιστροφή στο σχολείο τους, που τώρα ήταν σχολείο αλλά την ίδια στιγμή και στρατιωτικό φυλάκιο με πολεμίστρες στραμμένες προς τις τουρκοκρατούμενες περιοχές, κατάργηση των σχολικών εκδρομών τα πρώτα χρόνια…. Αγνοούμενοι, που σήμερα γίνεται ανεύρεση των οστών τους…
Η όλη εκδήλωση διανθίστηκε με τα τραγούδια «Μικρή Πατρίδα» (Στίχοι: Παρασκευάς Καρασούλος και Μουσική: Γιώργος Ανδρέου) και «Καραβάκι (Ξεριζωμός)» (Στίχοι: Ελένη Ζιώγα και Μουσική: Χρίστος Στυλιανού). Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε ένα άτιτλο τραγούδι, που μελοποίησε η μουσικός του σχολείου και προέρχεται από ένα άτιτλο ποίημα μαθήτριας του σχολείου το 1974-75.
Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας και τίμησε με την παρουσία της η έντιμη Υπουργός Παιδείας Δρ Αθηνά Μιχαηλίδου, που στον χαιρετισμό της τόνισε το χρέος των πιο μεγάλων να διδάσκουν στη νέα γενιά την ιστορία της, για να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη, όπως έλεγε και ο αρχαίος ιστορικός Θουκυδίδης.
Καθόλη τη διάρκεια της εβδομάδας, που πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση, οι Σ.Ι.Μ.Α. παρουσίασαν στο Λύκειο Παλουριώτισσας μέρος της συλλογής μακεττών τους, που αφορούσαν την περίοδο 1963-1974. Την έκθεση επισκέφτηκαν όλοι οι μαθητές του σχολείου συνοδευόμενοι από τους καθηγητές Ιστορίας. Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν με την ορθή αποτύπωση της ιστορίας σε τόσο μικρά αντικείμενα. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι την μάθαιναν μέσα από αυτά. Την έκθεση επισκέφτηκαν και οι εκλεκτοί προσκεκλημένοι της εκδήλωσης, οι οποίοι βγήκαν και στην ταράτσα του σχολείου, που βρίσκεται δίπλα στην πράσινη γραμμή και αντιλήφθηκαν ιδίοις όμμασι τη γειτνίαση του σχολείου με τα φυλάκια του κατοχικού στρατού.